Kitapta, Osmanlı İmparatorluğu'nda kapitalist üretim ilişkilerinin evrimleşmesi sürecinin societas ve universitas arasındaki gerilimin bir örneğini verdiği iddia edilmektedir.

Societas, bireylerin farklılıklarını koruyarak kendi rızalarıyla bir araya geldikleri bir topluma; universitas ise, bireylerin farklılıklarından vazgeçtikleri, tek bir birey gibi inşa olmuş topluma işaret etmektedir.

Societas'ta bireycilik, universitas'ta holizm vardır. Dolayısıyla, birincisinin bireysel özgürlüklere verdiği önemi, ikincisi vermez.

Kitap, kapitalist üretim ilişkilerinin societas tipi toplumlarda erken doğduğunu ve hızlı kurumsallaştığını; bununla beraber, bir toplum içinde hem societas hem de universitas türü beraberliklerin mevcut olabileceğini ve bir toplumda her iki tür beraberliğin varlığının toplumda gerilim yaratacağını savunmaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu'nda 19.yüzyılın son çeyreği ve 20.yüzyılın başında cereyan eden siyasi olayların iktisadi yönünün ortaya çıkartıldığı kitapta, Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının tarihsel bir zorunluluk olduğu iddia edilmektir.